مسعود، نوازنده گیتار الکتریک: عصیان بر ضد جریان اصلی

 از سال ۱۳۸۶ شروع به ساخت موسیقی کردم. ابتدا با تعدادی از دوستانم، برای اولین‌بار در رشت یک گروه جَز تشکیل دادیم و در سالن‌های کوچک زیرزمینی که خودمان تدارک می‌دیدیم اجرا می‌کردیم، سپس یک آلبوم جَز با عنوان «کاسپین جَز» با حضور چند نوازنده گیلانی دیگر ضبط و منتشر کردیم. چند سال بعد، گروه آلترناتیو راک «مونهد» را تأسیس کردم و با اولین آلبوم‌مانِ مجوزدارمان به نام «افق رویداد» (۱۳۹۴) نامزد بهترین آلبوم سال با ترانه فارسی در جایزه باربد شدیم. با این گروه این شانس را داشتیم که بتوانیم چند کنسرت در شهرهای شمالی اجرا کنیم.

در سال‌هایی که من گیتار الکتریک را به عنوان ساز تخصصی انتخاب کردم، در رشت مدرس خاصی نبود، برای همین من در رفت‌وآمد بین تهران و رشت توانستم یاد بگیرم و پس از یادگیری، شروع کردم به تدریس و سپس ورد به عرصه‌های دیگر موسیقی. بعد از از دو دهه فعالیت در موسیقی در شهر رشت، تقریبا می‌توانم بگویم که الان یک موسیقی‌دان محلی خوب در استانم هستم و اجراهایم پُر است و از کارهایم استقبال می‌شود. اما این به معنای آن نیست که آنچه خلق و اجرا می‌کنم با درآمدی که به دست می‌آورم در تناسب باشد. من درآمدم به ریال است و خریدم به دلار. حالا فرض کنید شما می‌خواهید یک آلبوم موسیقی کار کنید، سه سال زحمت می‌کشید، هزینه می‌کنید برای میکس مستر و نوازنده و خواننده و.... اگر بخواهید به قیمت واقعی بفروشید، هر آلبوم درمی‌آید ۱۵ دلار آن‌هم برای یک خواننده یا نوازنده یا یک گروه کمتر شناخته‌شده. یعنی حدود ۷۵۰ هزار تومان. اما شما همین آلبوم را باید ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان قیمت بگذارید، که آن را هم نمی‌خرند.

 از طرف دیگر نمی‌توان با گروه‌های موسیقی مردم‌پسند که جریان اصلی موسیقی کشور را در دست دارند، رقابت کردد، چون مجوز نمی‌دهند. بنابراین باید در کافه‌های رشت و دیگر شهرهای شمالی اجرا کرد، آن‌هم در خوش‌بینانه‌ترین حالتش با ۵۰۰ نفر، که این برای هر هنرمند موسیقی که بدون مجوز کار می‌کند، به سختی اتفاق می‌افتد. چراکه هم کافه‌ها بیش از این ظرفیت ندارند، هم امکان آن هم وجود ندارد یا به بیانی دیگر، کمتر کافه‌ای خطر چنین جمعیتی را می‌‌پذیرد.

 خلاصه بگویم که ما یک مشت دیوانه‌ایم که در جایی که نباید، کاری را انجام می‌دهیم که خواهان چندانی ندارد؛ چون موسیقی ما خاص است و مخاطب ما هم خاص. در این شرایط کارکردن سخت است و مدام باید هزینه بدهی.

 در سال جاری من به همراه گروهم در سالن‌های پنجاه شصت نفره، ۳۰ اجرا داشتیم. این سالن‌ها این امکان را می‌دهد تا بدون طی‌کردن هفت خوان مجوز، خیلی سریع و راحت بتوان اجرا داشت. در این اجراها، از مخاطبانی برخوردارید که از قبل دعوت می‌شوند و از طریق آن‌ها معمولا با مخاطبان جدید آشنا می‌شوید که به جمع شما می‌پیوندند.

در کافه‌ها و رستوران‌ها به دلیل هزینه‌های زیاد، نمی‌توان یک گروه چندین نفره را مستقر کرد؛ بنابراین الان اکثر گروه‌های موسیقی در کافه‌ها، متشکل از یک دی. جی است و یک خواننده، و نهایتاً یک نوازنده پرکاشن. همین. گروه‌های بزرگی مثل ما که سال‌ها در رشت فعالیت می‌کنند، به ندرت می‌توانند در کافه‌ها اجرا کنند، چون کافه‌های بزرگ که جمعیتی زیادی در خود جای بدهند و هر شب در آنها اجرا داشته باشید، تعدادشان در رشت و شهرستان‌ها بسیار کم است و ریسک اجرا هم بالا است. خارج از رشت که نمی‌توانیم اجرا کنیم. چرا؟ چون سرمایه‌گذاری نیست که از گروه‌های شهرستانی و کمترشناخته‌شده‌ای مثل ما حمایت کند، و وقتی شما نمی‌خواهید تن به جریان اصلی موسیقی پاپ‌زده کشور بدهید و از رانت‌های حکومتی‌ هم استفاده کنید، درنهایت باید به شهرتان اکتفا کنید و ادامه بدهید.

موسیقی در جهان امروز، در یک مکان جغرافیایی نمی‌ماند، شبکه‌های بی‌مرزِ مجازی، شما را به هرکجای جهان که بخواهید می‌برند و شنیده و دیده می‌شوید.

با اینکه موسیقی حالا دیگر جزء جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره مردم شده است، اما فکر نمی‌کنم در ایران بتوان به راحتی رشد و ترقی کرد. در ایران یک مسیر طبیعی برای رشد و دست‌یابی به جایگاهی که شایسته‌اش هستید وجود ندارد. مگر آنکه مانند برخی هنرمندان پاپ بتوان با هر ترفندی به جریان اصلی راه پیدا کرد، دیده شد و پول درآورد.

 نوازنده‌های بسیاری در طول این سال‌ها از رشت بودند که به این جریان پیوستند، نوازنده‌های خوب و خلاقی هم بودند، اما با ورود به جریان مردم‌پسند، عملا از آن خلاقیت خارج شدند. بودند کسانی که از خیابان یا کافه به این جریان پیوستند تا بتوانند دیده شوند. اما دیده‌شدن به چه قیمتی؟ به قیمت قربانی‌کردن سلیقه هنری‌ در ازای مقداری پول.