پایان دوره کوتاهِ «برویم مذاکره کنیم»
خامنهای پیشتر گرایشی به مذاکره نشان داده بود، اما دوباره به موضع قبلی برگشت و در یک سخنرانی عمومی اعلام کرد: «خیر؛ از مذاکره با آمریکا هیچ مشکلی حل نمی‌شود.»
بخش سیاست
علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی در حین سخنرانی
سیدعلی خامنهای، رهبر نظام ولایی، در دیدار با جمعی از فرماندهان نیروی هوایی ارتش در روز جمعه، ۱۹ بهمن به موضوع مذاکره با آمریکا، که در دور اخیر موضوع اصلی بحث در محافل حکومتی بوده است، پرداخت و چنین گفت:
مذاکره با آمریکا هیچ تأثیری در رفع مشکلات کشور ندارد. این را باید ما درست بفهمیم؛ این‌جور به ما وانمود نکنند که اگر نشستیم پشت میز مذاکره با آن دولت، فلان مشکل یا فلان مشکل حل می‌شود. نخیر؛ از مذاکره با آمریکا هیچ مشکلی حل نمی‌شود.
او برای اثبات موضع مخالفت با مذاکره به تجربه «برجام» رو آورد و آن را این‌گونه توصیف کرد:
امتیاز دادیم، مذاکره کردیم، امتیاز دادیم، کوتاه آمدیم، اما نتیجه‌ای که مقصودمان بود به دست نیاوردیم. همین معاهده را هم با همه این نقص‌هایی که داشت طرف مقابل خراب کرد، نقض کرد، پاره کرد.
خامنهای در ادامه این جمع‌بندی را از تجربه «برجام» و خروج آمریکا از آن قرارداد در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ ارائه کرد:
با یک چنین دولتی مذاکره نباید کرد، مذاکره کردن عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست.
او همچنین افزود:
اگر تهدیدمان بکنند، تهدیدشان می‌کنیم. اگر این تهدید را عملی کنند، ما هم تهدید را عملی می‌کنیم. اگر به امنیت ملت ما تعرض کنند، ما هم به امنیت آنها تعرض خواهیم کرد بدون تردید.
خروج از ابهام
خامنهای، ۱۰ روز پیش از این موضع‌گیری صریح، در جلسه‌ای که در آن رؤسای سه قوه و جمعی از مسئولان نظام، گروهی از سفرای کشورهای اسلامی و افرادی دیگر شرکت داشتند، حرف‌های مبهمی درباره مذاکره زد که چکیده آن این بود: مذاکره کنید، اما مواظب باشید.
حرف‌های خامنهای در این جلسه به معنای صدور جواز مذاکره تلقی شد. پیش از آن در اظهار نظرهای مقامات و نوشته‌هایی در رسانه‌های مجاز داخل اشاراتی به لزوم مذاکره با آمریکا وجود داشت. پس از سخنان ۹ بهمن خامنهای اشارات صراحت بیشتری یافتند. خبرهایی هم منتشر شد حاکی از این که تماس‌هایی میان تهران و واشنگتن برقرار شده است. نوعی پیام‌رسانی از سوی تهران در اظهار نظرها و مصاحبه‌های مقامات شروع شد. شاخص در میان آنها مصاحبه عباس عراقچی، وزیر خارجه، با الجزیره بود. او در این مصاحبه گفت «باید ببینیم که طرف مقابل چه سیاست‌هایی اتخاذ می‌کند و آیا زمینه‌ای ایجاد خواهد شد که گفت‌وگوهایی صورت بگیرد یا خیر».
اکنون ترامپ برنامه‌‌اش را در قبال ایران عرضه کرده در حالی که راه مذاکره را بسته نمی‌داند. اما خامنهای تصریح کرده که نباید گفت‌وگویی صورت بگیرد.
خامنهای میان دو سخنرانی ۹ بهمن و ۱۹ بهمن، در ۱۴ بهمن نیز بالای منبر رفته بود. او در این منبر به مذمت شدید آمریکا پرداخت و «مرگ بر آمریکا» گفت.
در انتظار قضا و قدر
از زمان شروع دوره ریاست جمهوری مسعود پزشکیان با روشنی بیشتر از مشکلات ناشی از فشارهای تحریمی آمریکا سخن می‌رود. این معادله داشت در اظهار نظرها و نوشته‌های رسانه‌های داخل تصریح می‌شد که: بحران اقتصادی را نمی‌توان کاهش داد، بدون رفع تحریم‌های آمریکا و برای رفع تحریم‌ها باید مذاکره کرد.
موضع‌گیری ترامپ از یک طرف که تأکیدش بر تشدید فشار است، و موضع‌گیری خامنهای از طرف دیگر که مخالف با مذاکره است، دیگر امیدی را که در تهران بر سر حل مشکل اقتصادی از راه رفتن به سوی مذاکره با آمریکا جوانه زده بود، پژمرده و خشک می‌کند.
خامنهای طبق معمول می‌گوید که وضع کشور خوب است و در حال پیشرفت. اما این حرف‌ها دیگر خود مسئولان حکومتی را هم قانع نمی‌کند. نگران شورش گرسنگان هستند. هیچ کاری پیش نمی‌رود و وضعیت پیش از پیش به هم ریخته می‌شود. در خود محافل حکومتی و طبقه برخوردار از ثروت و قدرت، جنگ بر سر تصاحب بالا گرفته است، چیزی که آخرین نشانه آن درگیری در مدیریت ایران‌خودرو است.
با منتفی شدن مذاکره، دیگر هیچ برنامه‌ای برای رفع بحران اقتصادی دیده نمی‌شود. آنچه مشهود است فرسوده شدن در روزمرگی همیشگی است. رژیم در انتظار قضا و قدر است.
نظرها
نظری وجود ندارد.