تأمین مالی سینمای ایران: سینمای مستقل در برابر سینمای حکومتی

در جشنواره فیلم فجر به استثنای سه فیلم، باقی فیلم‌ها ساخته نهادها و ارگان‌های وابسته به حاکمیت بود. به این ترتیب در دولت رئیسی با سیاست خالص‌سازی و یکدست‌سازی، دست تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی از سینما کوتاه شده است. همزمان سینمای مستقل ایران در یک وضعیت اضطرار که می‌توان از آن به عنوان «وضعیت اورژانس» یاد کرد بیش از پیش به سمت جشنواره‌های خارجی متمایل شده است. با کاوه فرنام، تهیه‌کننده تحسین شده سینمای مستقل ایران گفت‌وگو کردیم:

کاوه فرنام، تهیه‌کننده تحسین شده سینمای مستقل ایران که فیلم «شیطان وجود ندارد» به کارگردانی محمد رسول‌اف را تولید کرده بود، در مصاحبه با رادیو زمانه می‌گوید این بار در جشنواره فیلم برلین برخلاف سال قبل رویدادهای خیابان در مرکز توجه نبود:

جشنواره فیلم برلین چندی پس از جشنواره حکومتی فیلم فجر برگزار می‌شود. بیشتر فیلم‌های فجر ساخته نهادها و ارگان‌های حکومتی بود. در سال‌های دهه ۱۳۶۰ بنیاد فارابی تنها نهاد سرمایه‌گذار در سینمای ایران بود. سپس سازمان توسعه سینمایی سوره و بعد از آن هم سازمان سینمایی اوج وابسته به سپاه پاسداران به عنوان نهادهای مالی قدرتمند وارد عرصه سرمایه‌گذاری در سینمای ایران و تولید محتوای مورد نظر حاکمیت شدند. بخش عمده‌ای از سالن‌های سینمایی نیز از دولت دهم به بعد در تملک سوره درآمد چنانکه می‌توانست مانع از پخش گسترده فیلم‌هایی شود که از وزارت ارشاد اسلامی مجوز و پروانه نمایش دریافت کرده بودند اما محتوای آن‌ها مورد تایید بخشی از بدنه حاکمیت نبود. در دولت رئیسی اما کار ظاهراً یکسره شده است. کاوه فرنام می‌گوید جشنواره فیلم فجر در سال جاری حتی ارزش تحریم کردن هم نداشت:

فرنام یادآوری می‌کند که از حاصل کار نمی‌توان به عنوان سینما یاد کرد، بلکه اینگونه فیلم‌ها تصاویر متحرکی‌اند که هدفی جز تحریف و گمراه کردن ذهن مردم ندارند. به گفته فرنام در این میان تهیه‌کنندگان خصوصی عملاً با قطبی‌شدن سینما نومید شده‌اند. بنابراین هرچند تأمین بودجه برای سینمای مستقل ایران از طریق تهیه‌کنندگان خارجی کاری دشوار است، اما همچنان تنها مجرایی‌ست که برای سینمای مستقل ایران باقی مانده است.