هفتادویکمین جلسه دادگاه حمید نوری: شماره چند رئیس زندان و دو رئیس‌ جمهوری اسلامی در تلفن همراه نوری

سه‌شنبه ۸ مارس / ۱۷ اسفند، هفتادویکمین جلسه دادگاه حمید نوری، در سالن ۳۷ شهر استکهلم برگزار شد. در این جلسه حمید نوری دور دوم و پایانی دفاعیات خود را ارائه کرد. دور اول دفاعیات حمید نوری که ۶ جلسه بود در ماه نوامبر ۲۰۲۱ برگزار شد.

حمید نوری قرار است روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه بخش پایانی دفاعیاتش را به دادگاه ارائه کند. اما در ماه مِه وکلایش نیز دو جلسه دیگر فرصت ارائه دفاعیات نهایی را خواهند داشت. حمید نوری در دور اول دفاعیاتش علاوه بر بی‌احترامی به اعدام‌شدگان و خانواده‌های دادخواه، ادعاهای مختلفی را مطرح کرد که بسیاری از آنها با آنچه که در جریان تحقیقات مقدماتی و ۳۴ جلسه بازجویی نزد پلیس سوئد گفته بود، مغایرت داشت. ادعاهای حمید نوری در دور اول دفاعیاتش مبنای انتشار مجموعه‌ای از گزارش‌ها و ویدیوهای کوتاه به نام «استکهلم‌نامه» توسط خبرگزاری میزان، پایگاه خبری قوه قضائیه شد که طی ۲ ماه گذشته روزانه منتشر شد. زمانه تاکنون طی ۴ گزارش به راستی‌آزمایی ادعاهای خبرگزاری قوه‌قضائیه و حمید نوری پرداخته است.

رئیس دادگاه، توماس ساندر جلسه ۷۱ام دادگاه را با ارائه توضیحاتی آغاز کرد و گفت قرار است امروز کنت لوئیس، وکیل مجاهدین خلق پرسش‌های خود از حمید نوری را ادامه دهد و مدارک جدیدی به دادگاه ارائه دهد. حمید نوری در این جلسه هم با کت و شلوار در دادگاه حاضر شده و خانواده او همانند دور قبل دفاعیاتش در دادگاه حضور دارند.

قاضی گفت مدارک جدید کنت لوئیس شامل تعدادی مقاله و فایل‌های صوتی است. در این زمان حمید نوری به خانواده‌اش نگاه کرد و با سر تکان دادن به آنها سلام کرد. پسر، دختر، همسر و داماد نوری در دادگاه حضور دارند.

کنت لوئیس به رئیس دادگاه گفت در تاریخ ۳ مارس تعدادی مدارک جدید هم ارسال کرده و از قاضی خواست این مدارک را به دیگر اعضای دادگاه معرفی کند. کنت لوئیس در ادامه توضیحاتی در مورد مدارک داد و رئیس دادگاه گفت همه این مدرک به دست دادگاه رسیده است. کنت لوئیس برگه‌ای در دادگاه نشان داد که «فتوای خمینی» بود و گفت اسمش را فینال فتوا گذاشته:

«برداشت من و همه این است که حمید نوری اصل بودن این برگه فتوا را زیر سوال برده، البته ترجیحا من دوست دارم بگویم حکم، ولی دفعه قبل تفاوت حکم و فتوا را توضیح دادم، این در واقع یک دستور از طرف امام خمینی است که به اعدام خیلی‌ها در گوهردشت منجر شد که این دادگاه در همین باره است. ما این برگه را چند بار نشان دادیم… نوری گفته تاریخ ندارد و معلوم نیست کی نوشته… من نشان می‌دهم طرفداری رژیم هم همین را نشان داده‌اند و به آن استناد کرده‌اند دیگر شکی باقی نمی‌ماند پس. در این فتوا نوشته شده تمام مجاهدینی که در زندان بر یر موضع هستند محارب شناخته می‌شوند، یعنی با خدا می‌جنگند و باید کشته شوند. دادستان‌ها هم همین حکم را ارائه دادند. فتوا یک عقیده مذهبی است، ولی این فتوا نیست، یک دستور است، یک حکم است برگه بعدی یک سخرانی از خامنه‌ای رهبر ایران است، من مطمئنم منظور او (خامنه‌ای) از امام، یعنی خمینی، و گفته امام با یک محاسبه‌ی درست انجام داده و فقط کسانی که شمشیر دست‌اش است محارب نیست، بلکه کسی رفته پست‌اش را هم تحویل بدهد جزو محاربین است، سرباز ذخیره‌شان هم جزو آنهاست، فرقی نمی‌کند، محارب کسی است که با آنها همکاری داشته باشد، امام با توجه به این ملاحظات این کار را کرده، بنابراین از لحاظ وجه فقهی و همچنین تشخیص و عملکرد و نظر امام، هیچ‌جای دغدغه‌ای وجود ندارد… محتویات این سخنان در این است مهم نیست فرد چکار کرده، هر کسی در رابطه با مجاهدین باشد مقصر شناخته می‌شود.»

کنت لوئیس متن دیگری به نمایش گذاشت که مربوط به موسوی اردبیلی است و گفت او قاضی بوده است:

«او به جای ارتباط مستقیم با خمینی، با احمد پسرش تماس گرفته و پرسیده این فتوا چگونه باید انجام شود… در این نامه سوالات مختلفی مطرح شده در مورد کسانی که مقابل هیات مرگ قرار می‌گیرند، مثل کسانی که هنوز سر موضع هستند و غیره، در اینجا منافقین هم نوشته شده که منظور همان مجاهدین است و پرسیده شده در مورد زندانیانی که مدت زیادی حبس کشیدند اما همچنان سر موضع هستند و پرسیده شده آیا آنها هم باید محکوم به مرگ بشوند… همچنین در مورد رسیدگی به وضع منافقین پرسیده آیا پرونده‌های منافقینی که خود استقلال قضایی دارند باید به مرکز استان ارجاع شود یا خودشان عمل کنند… اینجا هم پاسخ خمینی به این نامه است که گفته هر کسی در هر مرحله‌ای اگر به حمایت از مجاهدین ادامه بدهد مجازاتش اعدامش است، دشمنان اسلام را اعدام کنید و در مورد رسیدگی به این پرونده هر کاری از دستتان بر می‌آید انجام دهید سریع‌تر… پس این کاملا مشخص است که خمینی آشکارا گفته هر جای کشور هستند باید اعدام شوند. چیزی که جالب است اردبیلی در شهرستان بوده نه در تهران و گوهردشت.»

کنت لوئیس سپس نامه آیت‌الله حسین‌علی منتظری را نشان داد و گفت او در این نامه توضیح داده که این کار (یعنی اعدام‌ها) از دید مردم انتقام تلقی می‌شود:

«منتظری خواهش کرده اگر تصمیمی گرفته می‌شود نظر اکثریت مطرح شود، اینجا نوشته که صحبت در مورد چندین هزار نفر است.»

کنت لوئیس در ادامه نامه‌ای از یک قاضی در استان خوزستان نشان داد که به خمینی نوشته شده و چنین توضیح داد:

«در این نامه نوشته شده شخصی که سر موضع است و از مجاهدین حمایت می‌کند بحث برداشت‌های مختلف را مطرح می‌کند - دادگاه حتما متوجه شده در متن نوشته شده منافقین ولی من مجاهدین گفتم- و در مورد زندانیان مجاهدینی است که در زندان دزفول بودند و حتی راضی به مصاحبه و محکوم کردن مجاهدین شدند، اما از آنها پرسیدند حاضرید بجنگید، بعضی‌ها گفتند نه و بعضی‌ها شک کردند، اما همه را اعدام کردند جز یک نفر که فرار کرده، خلاصه این نشان می‌دهد که حکم خمینی باعث شده همه زندانیان را نه فقط در تهران و گوهردشت که در همه ایران اعدام کردند. چیزی که قابل توجه است، ابراهیم رئیسی که اکنون رئیس جمهور است جزو این هیات بود و منتظری این‌ها را گفته در جلسه‌ای بین او و کمیته مرگ و نوار آن را پسر منتظری سال ۲۰۱۶ منتشر کرده و کاملا مشخص است که رئیسی هم حضور داشته. من فایلی را پخش می‌کنم که رئیسی انکار می‌کند جزو هیأت مرگ بوده اما عجیب است چنین دروغی گفته شده در قبال حقیقت.»

کنت لوئیس نامه دیگری نشان داد که آیت‌الله منتظری به نیری، پورمحمدی، ابراهیم رئیسی و اشراقی نوشته است.

کنت لوئیس گفت یادآوری می‌کند که همان زمان آیت‌الله منتظری نسبت به این اعدام‌ها هشدار داده بود و گفته که این روش برخورد صحیح با ایدئولوژی‌های مختلف نیست و گفته اعتقاد یک شخص دلیل کافی نیست برای اینکه او با خدا می‌جنگند. کنت لوئیس گفت تنها تعدادی از این نامه‌ها را نشان داده است. او سپس به سخنرانی ابراهیم رئیسی در سال ۲۰۰۹ اشاره کرد:

«سال ۲۰۰۹ مردم تظاهرات کردند و رژیم هم معتقد بود مجاهدین پشت این اعتراضات است، رئیسی در این سخنرانی ادعا می‌کند محارب کسی است که علیه امنیت کشور اقدام کند، ۲۶ عاشورا که این تظاهرات اتفاق افتاده من این‌گونه متوجه شدم که محارب می‌تواند مواضع یک سازمان باشد در برهه‌های مختلف که مصداق آن سازمان مجاهدین است و کسانی که تحت هر شرایطی به آن کمک می‌کند. محمد یزدی وقتی که رئیس قوه قضائیه بوده در اظهارنظری در روزنامه اطلاعات سال ۱۳۹۰ منتشر شده نظر رژیم در مورد مجاهدین را توضیح داده و گفته دست‌نوشته امام سازمان مجاهدین و تشکیلات سازمانی و اعضای سازمان را محکوم کرد، بنابراین هیچ مرزی برای محارب و مفسد فی الارض [در جمهوری اسلامی] وجود ندارد…ما در مورد سال ۱۳۹۰ صحبت می‌کنیم که محمد یزدی به حکم دست‌نویس‌خمینی استناد کرده.»

کنت لوئیس سپس اظهار نظری از محمد نیازی، رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح اشاره کرد که گفته اعضای مجاهدین بر اساس یک فتوای ولی فقیه که آن زمان خمینی بود اعدام شدند و وقتی ولی فقیه وجود دارد نیازی به دادگاه نیست. کنت لوئیس در ادامه نقل قولی از احمد خاتمی، عضو خبرگان رهبری و امام جمعه موقت تهران نشان داد که در خبرگزاری تسنیم به تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۹۶ منتشر شده و در آن گفته است کسانی که در اعدام مجاهدین دست داشته‌اند باید مدال افتخار دریافت کنند. کنت لوئیس همچنین فیلم علی فلاحیان در گفت‌وگو با حسن دهباشی را نشان داد که در مورد اعدام‌های سال ۶۷ صحبت می‌کند. علی فلاحیان گفته مجازات افرادی که با خدا می‌جگند اعدام است و دادگاه برای کسانی که علیه ما (جمهوری اسلامی) می‌جنگند، اصلا لازم نیست. کنت لوئیس بخش‌های دیگری از صحبت‌های علی فلاحیان را در دادگاه توضیح داد که گفته بود مجاهدین با این وجود دادگاهی شدند و در دادگاه بر اساس حکم امام محارب شناخته شدند.

کنت لوئیس به حمید نوری گفت فیلم را برایش فرستاده می‌تواند ببیند، اما نوری گفت فیلم را ندیده است به همین دلیل فیلم صحبت‌های علی فلاحیان در دادگاه پخش شد.

در این فیلم علی فلاحیان توضیح می‌دهد که قرار شد تعدادی را عفو کنند و کسانی که همچنان سر موضع هستند و علیه ما می‌جنگند اعدام شوند. کنت لوئیس، وکیل مجاهدین در ادامه گفت از توضیح برخی از مدارک می‌گذرد و نامه‌ای از سازمان عفوبین‌الملل که دادستان‌ها هم به استناد کرده‌اند را توضیح داد. کنت لوئیس فیلم دیگری مربوط به مصاحبه با ابراهیم رئیسی هم نشان داد که از شبکه الجزیره در سال ۲۰۱۴ پخش شده است. او گفت حرف‌های رئیسی گاها با ادله اثباتی تناقض دارد چرا که ادعا می‌کند جزو هیأت مرگ نبوده و اسم او در نامه فتوای امام نیست، همچنین رئیسی ادعا می‌کند افرادی که اعدام شدند از قبل حکم اعدام داشته‌اند،و کنت لوئیس گفت در حالی که این خلاف واقعیت است و ما در طول دادگاه شهادت شاکیان و شاهدها را شنیدیم که چه شرایطی طی شد تا این احکام صادر شود.

ابراهیم رئیسی در این فیلم که در دادگاه به نمایش گذاشته شد می‌گوید امام کشور را «از لوث وجود منافقین پاک کرد…» کنت لوئیس گفت رئیسی در همین سخنان اعتراف می‌کند که حکمی یا همان فتوا از سوی خمینی وجود داشته است:

«رئیسی سعی می‌کند بگوید اعدام این‌ها خیلی عادلانه و خوب بوده اما این دفاع زیادی است. خب ما ادله اثباتی زیادی نشان دادیم که این فتوا وجود داشته، اما باز می‌خواهم مدارک که ارائه شده را بررسی کنیم، چون قضیه این است که حمید نوری تا چه اندازه از وجود این فتوا خبر داشته که بتوان حرف‌هایش را باور کرد یا نکرد. اولین مورد یک نامه مربوط به مسعود رجوی، رئیس شورای ملی مقاومت ایران است که برای رئیس سازمان ملل بلافاصله بعد از اعدام‌های دسته‌جمعی فرستاده است و نوشته که رهبران رژیم در ملاعام اعلام کردند که کشتار مجاهدین رواست و باید بدون دادگاه انجام شود. مسعود رجوی در سال ۱۹۸۸ نوشته که خمینی فتوایی با دست‌خط خودش نوشته که مجاهدین باید اعدام شوند و زمانی این حکم اعدام را صادر می‌کند که حدود ۱۰ هزار عضو مجاهد را دستگیر کرده‌اند.» کنت لوئیس سپس سخنانی از محمدعلی شاهرودی را در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم نشان داد. شاهرودی در‌ مصاحبه با تسنیم گفته از حکمی که درباره مجاهدین صادر شده دفاع می‌کند و گفته کسانی که سر موضع ایستادند باعث شدند ما حکم را اجرا کنیم و فرمان اصلی از سوی امام [خمینی] آمد. شاهرودی گفته ما از حکم امام دفاع می‌کنیم.

رئیس دادگاه در مورد سمت شاهرودی سوال کرد و کنت لوئیس گفت عضو مجلس خبرگان بوده است.

کنت لوئیس سپس مصاحبه‌ای با مهدی خزعلی را نشان داد که سال ۲۰۱۹ با بخش فارسی صدای آمریکا انجام شده و توضیح داد مهدی خزعلی اعداد و ارقامی که منتظری در مورد اعدام اعلام کرده را در این مصاحبه تایید می‌کند و با آن هماهنگی دارد. کنت لوئیس توضیح داد که مهدی خزعلی در این مصاحبه می‌گوید با یک فرد اطلاعاتی صحبت کرده و گفته نزدیک به ۲۰ هزار نفر در اصل اعدام شده‌اند. کنت لوئیس سپس نامه‌ای در ارتباط با حاج حسین مرتضوی نشان داد که آن‌زمان رئیس زندان اوین بوده و گفت این مدرک را هیرش صادق‌ایوبی تحویل داده است. کنت لوئیس گفت این نامه بسیار محرمانه نوشته شده و تاریخش مربوط به ۱ سپتامبر ۱۹۸۸ است. او گفت در مورد این نامه بعدا از حمید نوری سوال خواهد پرسید. کنت لوئیس گفت مجموعه‌ای از فایل‌های صوتی هم پخش خواهد کرد:

«اولین فایل مکالمه تلفنی ناصریان یا محمد مقیسه‌ای در آن حضور دارد، و تا جایی که من متوجه شدم حمید نوری می‌گوید من صدای این شخص را نمی‌شناسم. در این فایل صوتی ناصریان می‌گوید من به او (نوری) گفتم نرو، جمعه بود که گفتم نباید برود، خودش این را متوجه شده بود ولی آمد و گفت به احتمال زیاد دستگیر می‌شوم و‌ من هم پرسیدم پس چرا می‌روی؟ البته او قبلا چند بار بد‌ون مشکل سفر کرده بود و اختلافی با کسی داشت که شکایت کرده بود، گفتم نرو تمام این‌ها توطئه است، این‌گونه تو را آنجا می‌کشند و دستگیر می‌کنند، آره یک خلبان ایرانی آنجاست که با خانم‌اش مشکل داشت و طلاق گرفتند، در دادگاه این مرد چیزهایی گفته مثل اینکه حمید نوری با رژیم هستن و این‌ها، من متعجب شدم و آن مرد اظهاراتی داشته منبی بر اینکه من عضو سرکوب زندانیان بودم، این به عنوان یک شخص واسطه‌گر بین این دو نفر است بلکه دوباره ازدواج کنند چون بچه دارند، خودش گفت آن شخص در دادگاه چیزهایی علیه او (نوری) گفتند، او کارمند دادگاه انقلاب اسلامی بود در دهه ۶۰، رئیس دفتر من بود. مرتب بدون هیچ مانعی به خارج می‌رفت، با زنی که طلاق [می‌خواهد] نسبتی دارد، فامیل هستند و شوهر برای پلیس گفته پدر ناتنی این فرد (نوری) جزو فعالان رژیم بوده… خب این یکی از فایل‌ها بود، یک فایل صوتی دیگر هم وجود دارد که شخصی به اسم رزینی که اسم کوچکش را ندارم و رئیس پیشین شعبه ۴۱ بوده و در حین کشتار مجاهدین رئیس قسمت نظامی ارتش بوده و گفته “چقدر اطلاعات این (نوری) مهم و مفید می‌توانست باشد، چی می‌دانسته است؟ چی می‌توانند از او بیرون بکشند؟ هیچی اطلاعات سوخته، باید مدرک داشته باشند، در سطح پایین حالا سازمان خاصی در ۳۰ سال پیش بعد هم بازنشسته شده و آنها نمی‌توانند این‌گونه اقدام کنند، اگر این شخص سمت خاصی داشت، مثلا در صورتی که یک بازپرس می‌بود و چندتا پرونده در سطح پایین‌تر می‌داشت، خودتان یادتان می‌آید آن زمان کارها چگونه انجام می‌شد، آن‌زمان دادستان‌ها به آن صورت امتیازاتی نداشتند، او فقط وسیله‌ای بوده و اطلاعاتی ندارد که آن کشور بتوانند از آن استفاده کنند”… بعد از یک استراحت برمی‌گردیم و بقیه را توضیح می‌دهم.»

رئیس دادگاه پرسید این مکالمات چه زمانی انجام شده و کنت لوئیس گفت مکالمه ناصریان جمعه بوده ولی نمی‌دانم چه تاریخی، احتمالا جمعه قبل از ورود حمید نوری به سوئد. رئیس دادگاه پرسید طرف مقابلی‌که با ناصریان صحبت می‌کند کیست و چه کسی مکالمه را ضبط کرده و کنت لوئیس گفت نمی‌داند ولی احتمالا کسی که هوادار مجاهدین است این را ضبط کرده و برای آنها فرستاده است. کنت لوئیس به هک شدن شبکه‌های صدا و سیما اشاره کرد و گفت سخنرانی مسعود رجوی را پخش کردند و گفت نتیجتا برای آنها این (به دست آوردن اطلاعات محرمانه از داخل) امکان‌پذیر است. پس از این در دادگاه یک تنفس کوتاه اعلام شد.

کنت لوئیس در ادامه توضیح داد که برای ما سوال پیش آمده آیا کسی که در این فایل صوتی صحبت می‌کند خود محمد مقیسه‌ای است یا فرد دیگری و گفت موکل‌های‌ او فایل دیگری از‌ مقیسه‌ای در دادگاه پیدا کرده‌اند و مطابقت دادند. او گفت اما در مورد رازینی موفق نشدند این کار را بکنند و متخصصی که این کار را انجام داده رازینی را نتوانسته تایید کند اما محمد مقیسه را تایید کرده است. کنت لوئیس گفت محمو رویایی این سند را تحویل داده است. کنت لوئیس گفت کارشناسی که صداها را بررسی کرده گفته این صداها یکی هستند اما نمی‌توانند هیچ‌گاه صد در صد آن را تایید کند.کنت لوئیس هر دو فایل صوتی را در دادگاه پخش کرد تا مشخص شود فردی که در مکالمه تلفنی در مورد حمید نوری صحبت می‌کند همان ناصریان یا محمد مقیسه‌ای است.

کنت لوئیس در ادامه بخش‌های از روزنامه‌های جمهوری اسلامی در سال ۶۷ را نشان داد که اخبار مربوط به حمله مجاهدین را پوشش داده بودند. این بخش‌ها از روزنامه‌ها‌ از اعزام نمایندگان مجلس و نیروهای بسیج به جبهه‌های جنگ حکایت داشتند.

کنت لوئیس تیتری از روزنامه جمهوری اسلامی را نشان داد که عای خامنه‌ای، رئیس‌جمهور وقت هم به جبهه رفته است و توضیح داد در آن زمان شرایط به گونه‌ای بوده که باید همه به جبهه می‌رفتند. کنت لوئیس گفت این این برخلاف حرف‌های حمید نوری است، چون زمانی که همه باید به جبهه می‌رفتند او ادعا کرده در مرخصی زایمان به سر برده است. بعد از اینکه ارائه اسناد و مدارک به پایان رسید کنت لوئیس گفت می‌خواهد پرسش را از حمید نوری آغاز کند.

کنت لوئیس: من الان کلی مدارک در مورد حکم و فتوا ارائه کردم، اگر درست متوجه شده باشم قبلا گفته‌ای متنی که توسط منتظری ارائه شده وجود ندارد، از تو می‌پرسم آیا هنوز هم فکر می‌کنی‌ فتوا جعلی است یا قبول داری واقعی است و فقط با بله و نه جواب بده.

کنت لوئیس: باید اعتراض بکنم، من سوال کردم و جواب سوال را بده، آیا امروز با توجه به مدارکی که نشان دادم هنوز قبول نداری فتوا واقعی است؟ چون من سوالات زیادی دارم و وقتی برای توضیحات نداریم…

کنت لوئیس: می‌توانی بگویی نه، پس تو‌ گفتی نه…

رئیس دادگاه: سوال در مورد این است آگاهی داری این فتوا هست یا نه؟

کنت لوئیس: حرف‌های تو با هم جور در نمیاد، از طرفی می‌گویی منتظری دروغگو و از طرفی می‌گویی رهبران تایید کردند من چطوری باید این را بفهمم؟

کنت لوئیس: پس شما نشنیدی من در مورد فتوا چی‌ گفتم؟

کنت لوئیس: برویم سراغ حواشی عملیات فروغ جاویدان، دیدی هر کسی که مرخصی بوده باید سر پست سازمانی می‌رفته، چطور شما در مزخصی بودی؟

کنت لوئیس: پس به محل کارت که گوهردشت بوده نگفتند برگرد؟

کنت لوئیس: این تو هستی که به حرف‌های من گوش‌نمی‌دهی، گفتم اوین یا گوهردشت، نگفتند برگرد سر کار؟

کنت لوئیس: پس شما از ماه خرداد مرخصی بودی، کی به سر کار برگشتی؟

کنت لوئیس: دخترت مرداد به دنیا آمد؟

کنت لوئیس: مرداد به دنیا آمد ولی شهریور شیرینی بردی؟ حمید نوری: بله، من یکی دو ماه قبل از تولدش به مرخصی رفتم و یکی دو ماه بعد از تولدش به سر کار رفتم، می‌شود ۳ یا ۴ ماه…حداکثرش ۴ ماه، خیلی ساده‌اس…»

کنت لوئیس: فردا وقتی وکلای خودتان خواستند پخش می‌کنند.

کنت لوئیس: دیدم… فقط می‌خواهم همین را بدانم، پس نامه هیرش را جعل می‌دانی؟

کنت لوئیس: این فایل‌های صوتی را که من پخش کردم، صدای ناصریان را شناختی؟

کنت لوئیس: تو فقط تکرار می‌کنی، نیازی نیست… برداشت من این است تو دو جواب مختلف می‌دهی، از طرفی می‌گویی فایل صوتی دستکاری شده ولی می‌گویی محتویاتش درست است؟

کنت لوئیس: آیا کسی تو را قانع کرد یا ضمانتی داد که مشکلی برایت پیش نمی‌آید؟

کنت لوئیس: یعنی حرف‌های رازینی هم حرف‌های تو را تایید می‌کند؟

رئیس دادگاه به دلیل استراحت جلسه را متوقف کرد و ادامه جلسه بعد از استراحتی یک ساعت و نیمه دوباره شروع شد.

دادستان گفت حمید نوری حرف‌های نامناسبی نسبت به ایرج مصداقی می‌زند و باید متوقف کند. نوری گفت سازمان این را می‌گوید نه من.

رئیس دادگاه گفت باید واکنش نشان می‌داد اما به اندازه کافی با این اصطلاحات آشنا نیست و از حمید نوری خواست استفاده نکند.

فرزاد صیفی‌کاران، خبرنگار زمانه که در محل دادگاه حضور دارد در همین ارتباط با ایرج مصداقی گفت‌وگو کرده است. او گفت که پیش‌بینی این مساله را می‌کرده است که این فایل‌های صوتی در دادگاه ارائه شود. به گفته او فایل‌های صوتی مورد قبول دادستان‌ها نبوده و آن‌ها از وارد کردن آن‌ها به پرونده اجتناب کرده‌اند و تمایلی هم برای ورود به این موضوع نداشتند. مصداقی همچنین گفت که به نظر او اینکه حمید نوری با استفاده از فایل‌های صوتی بتواند موضوع دادخواهی را پایمال کند و رای دادگاه را برگرداند از نظر او امری بعید است. این گفت‌وگوی کوتاه را در ادامه بشنوید:

در ادامه کنت لوئیس از حمید نوری پرسید:

گفتی مطمئن نیستی صدای رازینی صدای خودش است؟

کنت لوئیس: سوال من محتویاتش است.

کنت لوئیس: سوال من این است، هر کی‌می‌خواهد باشد، حرف‌هایش را تایید می‌کنی که در دادگاه گفتی؟

کنت لوئیس: مطلبی در گفته‌های رازینی هست که می‌گوید تو بازجو/بازپرس بودی، درست است؟

کنت لوئیس: پس چطور بقیه حرف‌هایش درست است؟

کنت لوئیس: خودت حتما آگاه هستی که هم دادستان‌ها و هم وکلای مدافع خودت تماس گرفتند اما نه تو خواستی با آنها صحبت کنی نه آنها با تو صحبت کنند؟

رئیس دادگاه به حمید نوری گفت هر اطلاعاتی دارد بگویید و در غیر این‌صورت بگوید ندارد. کنت لوئیس: می‌دانی که ما لیست تلفنت را داریم، من ادعا می‌کنم که‌اکثر اسامی که در لیست تو وجود دارد مربوط به رجایی‌شهر است، یعنی گوهردشت، این را چگونه توجیه می‌کنی وقتی می‌گویی تنها چند بار به گوهردشت رفتی؟

حمید نوری گفت جواب قبلیم ناقص ماند ولی‌به احترام رئیس دادگاه بی‌خیالش شدم، رئیس دادگاه گفت مایل نیست از این سبک انتقادها بیان شود و‌ گفت از ایران کمک حقوقی خواسته شده و اگر حرفی دارد بگوید و نوری دوباره حرف‌هایش را تکرار کرد.

کنت لوئیس: به سوال برگردیم چرا این همه اسامی گوهردشت در تلفنت است؟

کنت لوئیس: مشخص شده که تو آدم‌های زیادی به مراسم افطار دعوت کردی، محسن اژه‌ای است…

کنت لوئیس: چطور‌ او را می‌شناسی؟

کنت لوئیس: علی مبشری کیست؟

کنت لوئیس: شیخ‌پور کی بود؟

کنت لوئیس: سهراب سلیمانی کیست؟

کنت لوئیس: حسین‌علی نیری از چگونه می‌شناسی؟

کنت لوئیس: در این رفت و آمدها نیری از نقش‌اش در هیأت مرگ هیچ‌گاه چیزی گفت؟

کنت لوئیس: شما حرف‌های ابراهیم رئیسی را مگر نشنیدی؟ گفت در حکم خمینی سه نفر مامور شدند که یکی نیری بود، خمینی او را جزو ۳ نفر منصوب کرد؟

کنت لوئیس: سوالم را صریح پرسیدم، شما با نیری رفت و آمد داشتی، هیچ‌وقت از نقش‌اش در این هیات سه نفره چیزی‌گفته؟

کنت لوئیس: سوالاتی که می‌پرسم اگر خواستی می‌توانس جواب ندهی، من دسترسی به فایل‌های صوتی‌ای پیدا کردم که تو در بازداشت صحبت می‌کنی و‌ تو در ماه جون ۲۰۲۰ وقتی محدودیت داشتی چگونه توانستی این فایل صوتی را بیرون بدهید؟

کنت لوئیس: بعدا فایل‌ها را تحویل خواهم داد. چه ارتباطی با خیایان اندرزگو داری؟

کنت لوئیس: ما کلی اظهارات شاهدها و شاکی‌ها راشنیدیم که مثل اشکان مهدی‌زاده، محید صاحب‌جم، محمود رویایی، حسین فارسی و خیلی‌های دیگر، همه می‌گویند که در جاهای مختلف تو را در ایام اعدام‌ها در گوهردشت دیده‌اند، یعنی ما واقعا باید حرف این آدم‌ها را نادیده بگیرم؟

کنت لوئیس بعد از این پاسخ گفت دیگر سوالی ندارد و حمید نوری گفت سوال‌های او را دوست دارد کاش سوال‌های بیشتری بپرسد.

دادستان در ادامه گفت بعدا سوال‌هایی از حمید نوری درباره مباحثی که مطرح شد دارد. دادستان گفت حمید نوری مکالمه‌ای با خانواده‌اش داشته که از طریق واتس‌اپ ضبط شده و بعدا می‌خواهد به آن استناد بکند. کنت لوئیس گفت این اقدام حمید نوری جرم است زیرا نقض محدودیت‌های اعمال شده است.

رئیس دادگاه گفت درست است که جرم است ولی ربطی به موضوع دادگاه ندارد، مگر اینکه در محتویات فایل ‌صوتی اطلاعاتی رد و بدل شده باشد.

در ادامه خانم هسلبری از وکلای مشاور شاکیان گفت از حمید نوری سوال دارد و پرسید: «اگر درست به یاد بیاورم تو ۱۳۶۱ شروع به کار کردی و چه زمانی در سازمان زندان‌ها کارت تمام شد؟

وکیل مشاور: ولی گفتی شیخ‌پور تا سال ۷۲ رئیس تو بود.

وکیل مشاور: تو‌گفتی سال ۶۹-۷۰ کارت تمام شد اما الان می‌گویی ۷۲-۷۳ تمام شدی؟ بالاخره کدامش درست است؟

پس از این پاسخ حمید نوری، هاسلبری، وکیل مشاور گفت دیگر سوالی ندارد.

یکی‌دیگر از وکلای مشاور گفت سوال دارد و پرسید: «از تاریخی که دستگیر شدی ۲۶ سال قبلش بود که تو در اوین کار می‌کردی درست است؟ گفتی فقط یک کارمند عادی مثل منشی و دفتردار بودی.»

وکیل مشاور: وقتی به ایتالیا سفر کردی، گفتی کارمند اداری/دفتری بودی. حالا این را مدنظر داشته باشیم، می‌خواهم چند تا اسم بگویم، تو به شخصی به نام امیر پیامک فرستادی (پیامک را به نمایش گذاشتند) که ۷ مِه ۲۰۱۹ و تو‌ در این نامه از «رئیسی» نام بردی، آیا این رئیسی همین عضو هیات مرگ است؟

رئیس دادگاه پرسید این پیامک را چه کسی فرستاده و وکیل مشاور‌ گفت حمید نوری به فردی به نام «امیر» فرستاده.

وکیل مشاور: سوال آخرم، کسی هم به نام روحانی وجود دارد، این روحانی کیست؟

وکیل مشاور: این را ‌پلیس هم از تو پرسیده و در دفترچه تلفت نوشتی روحانی

وکیل‌مشاور: یعنی به ۸۴ میلیون ایرانی پیام تبریک می‌فرستد؟

وکیل مشاور: دومین اسم و‌سومین اسم، آخری کیست؟

وکیل مشاور: من اگر بگویم این فرد تا جولای ۲۰۱۰ رئیس زندان گوهردشت بوده چه می‌گویی؟

وکیل مشاور: این مردانی کیست؟

وکیل مشاور: سوری خدایی کیست؟

‌وکیل مشاور: شما اسامی و شماره تلفن سه نفر از روسای گوهردشت در تلفن شماست، درست است؟

وکیل مشاور: خبر داری این نفر اسم‌شان در لیست افراد تحریم شده است به دلیل نقض حقوق‌بشر حتی در اروپا؟

وکیل مشاور: شما املاکی در اروپا دارید؟

وکیل مشاور: سومین اسم نوشته شده “فرج”، ۵-۶ نفر از شاکیان پرونده تعریف کردند که فرج نگهبان بی‌رحم گوهردشت بوده، آیا این همان است؟

وکیل مشاور: سوال آخر، شما گفتی یک کارمند ساده بودی، اما در لیست تلفن شما شماره ۳ رئیس زندان باشد و شماره دو رئیس‌جمهور، عجیب نیست؟

بعد از این پاسخ حمید نوری جلسه هفتادویکم جلسه دادگاه نوری به ‌پایان رسید. قاضی ساندر توضیح داد که فردا ‌وکیلان مدافع حمید نوری درباره شرح ماوقع توضیحاتی تکمیلی ارائه خواهند داد و همچنین ادامه سوال‌های نوری از «رحمان درکشیده» خواهد بود. جلسه بعدی دادگاه حمید نوری روز چهارشنبه ۹ مارس برگزار خواهد شد.

این جلسه دادگاه حمید نوری از اینجا قابل شنیدن است:

در حاشیه دادگاه

زمانه در حاشیه این جلسه دادگاه با تعدادی از حاضران گفت‌وگو کرده است.

سیمین اسکویی فعال سیاسی و حقوق زنان است. او از روز اول برگزاری دادگاه حمید نوری در همه جلسه‌‌ها حضور داشته و در گفت‌وگو با زمانه از تجربیات خودش در این رابطه می‌گوید.

او در این گفت‌وگو روند دادگاه را در یک چهارچوب‌بندی صحیح قضایی توصیف می‌کند و می‌گوید خوشحال است که حتی شخص حمید نوری هم از مضایای این دادرسی درست بهره‌مند شده است. او شهادت‌ها و خاطرات شاکیان و شاهدان در این دادگاه را بسیار تاثیرگذار و تکان‌دهنده می‌داند.

مریم نوری زندانی سیاسی سابق در دهه ۶۰ در گفت‌و‌گو با «زمانه» دادگاه حمید نوری در استکهلم را در برابر شیوه‌ دادرسی قضائی در ایران قرار داد و گفت که دادگاه حقوقی استکهلم، مشکلات قوانین الاهیاتی و دینی در ایران و دادگاه‌های آن را نشان می‌دهد.

مریم نوری که سابقه حبس در گوهردشت را نیز دارد، رفتار حمید نوری در جلسات دادگاه را «دلقک‌گونه» خواند و گفت که این رفتار توهین‌آمیز و گمراه‌کننده در سرتاسر حکومت جمهوری اسلامی وجود دارد.

همزمان با این گفت‌و‌گو،‌ صدای شعار مخالفان جمهوری اسلامی در برابر دادگاه شنیده می‌شد.

مختار شلالوند، برادر حمزه شلالوند، از زندانیان سیاسی اعدام‌شده در سال ۶۷، درباره توهین‌های حمید نوری به شاکیان و شاهدان در دادگاه گفت که در ابتدای محاکمه‌ها «خیلی افسرده» شده اما اکنون دیگر به «پاسخ‌های غیرقابل قبول» حمید نوری و «لحن ناشایست» او عادت کرده است. او رفتار و گفتار حمید نوری را زننده و توهین‌آمیز خواند.

او ادعاهای حمید نوری درباره حکم روح‌الله خمینی جهت کشتار بزرگ را «مبتنی بر دروغ و لمپنیسم» دانست.