صراحت در بیان دورچی و همه «آن چیزهای لعنتی» زندگی ما

آهنگ‌های دورچی رپر ۲۸ ساله‌ی ایرانی در دو سال گذشته مورد استقبال بسیاری از مخاطبان هیپ‌هاپ فارسی قرار گرفته است. بزرگ‌ترین دلیل موفقیت دورچی سبک خاص و منحصر به فرد در اجراست. البته دلایل دیگری هم در این میان نقش مؤثری در موفقیت او داشته است، مانند همکاری با آهنگسازان بسیاری از جمله اشکان کاگان، سعید دهقان و همچنین Leedroy آهنگساز مراکشی.

دورچی خوانندگی را کاملاً تجربی و خودآموز آموخته است. او از ۱۶ سالگی به موسیقی هیپ هاپ علاقمند شده و در همان ایام نوجوانی هم به موسیقی روی آورده است.

او در سال اول دبیرستان ترک تحصیل کرده و برای گذران زندگی ابتدا به کار سخت کفاشی روی آورده و سپس وارد بازار پوشاک شده است. او همزمان موسیقی را هم واننهاده، تا اینکه سرانجام در کار موسیقی پیشرفت کرده و از سال ۱۴۰۰ دورچی دیگر آهنگ‌های خودش را پخش می‌کند و به عنوان یک هنرمند زندگی حرفه‌ای خود را آغاز کرده است. دورچی در اندک مصاحبه‌های منتشر شده از او به این نکته اشاره می‌کند که اگر در سال ۱۴۰۰ این اتفاق نمی‌افتاد او آهنگ‌هایش را دیگر منتشر نمی‌کرد.

از او تا به حال ۱۶ آهنگ به صورت رسمی منتشر شده است. همچنین در همکاری با پوریا پوتک، پوبون و چرسی نیز در چهار آهنگ منتشر شده‌ی دیگر حضور دارد.

سبک موسیقی مورد علاقه‌ی دورچی ممفیس هیپ هاپ است و در آهنگ‌های او کاملا فضای این زیر شاخه‌ی به خصوص هیپ هاپ، که ریشه در فعالیت‌های حلقه‌ی هیپ هاپ ممفیس در اواسط دهه‌ی ۸۰ میلادی دارد، به‌ وضوح شنیده می‌شود.

آهنگ «چیزهای لعنتی» ( Damn Things) نقطه‌‌ی اوج این کارنامه‌ی کوتاه‌مدت است که منجر به مورد توجه قرار گرفتن این هنرمند از سوی «هیچکس» نیز شد.

همه آن «چیزهای لعنتی»  

آهنگ «چیزهای لعنتی» ( Damn Things) با آهنگسازی و تهیه کنندگی اشکان کاگان و پوریا پوتک پروژه‌ی بزرگی برای دورچی محسوب می‌شود. شرکت «اکسترا دریمز» موزیک ویدئوی آن را ساخته و ترانه و اجرای آن هم از دورچی‌ست.

چیزهای لعنتی از ابتدا فضای موسیقی لوفای  (Lo-Fi)  دهه هشتاد میلادی را رقم می‌زند و با طراحی  صدا در عوض کردن فضا و عمق دادن به موسیقی فضای باز، رنگ بسیار روشنی را می‌سازد و حال و هوایی را ایجاد می‌کند که فضای مثبت موسیقی در تضاد با ادبیات دشنام‌آلود اجرای دورچی قرار می‌گیرد. همچنین در طی موسیقی بار‌ها به کمک وکال لاین‌های متفاوت (vocal line) فضای موسیقی تغییر می‌کند. در این قطعه در مجموع با موسیقی‌ای پر از تغییر روبروییم، تغییرات جزئی که تغییرات بزرگ‌تری را رقم می‌زنند و رفته رفته در پایان موسیقی با افزایش انرژی و تاکید‌های هارمونیک ( Harmonic) بیشتر روبرو می‌شویم.

دولاین کیبورد که یکی ملودی قصه‌گویی را می‌نوازد که تکرار هم می‌شود و ملودی اصلی موسیقی است، و دیگری که هارمونی قسمت‌های بم صدا را تقویت می‌کند، با صدای دراملاین، که ضربه‌های (kick) بیس‌دار و اسنیر (snare‌) محکمی دارد، در همان ابتدای موسیقی ترکیب می‌شوند و به خوبی با تغییر ضرب و پاساژ‌ها خود را از یکنواختی رهایی می‌دهد، ضربه‌های درام  (kick) و اسنیر‌ها (snare‌) در مقاطعی کاملا سکوت می‌کنند و به گوش مخاطب آرامش می‌دهند، آرامشی که در فضای بازی که صدای پدها (pad – لایه‌گذاری و  پر کردن فضا) و کیبورد‌ها می‌سازند حس بسیار مثبتی را به شنونده منتقل می‌کنند. آهنگ به خوبی با صدای دورچی تزئین شده و در ۳۰ ثانیه پایانی آهنگ صدای او مانند یک جلوه صوتی (Riser) انرژی موسیقی را حفظ می‌کند. این طراحی بسیار به دقت انجام شده است. همچنین در آهنگ از صدای خواننده استفاده‌ی بسیار زیادی شده است، و تقریباً در کل آهنگ صدای خواننده را در پس‌زمینه‌ می‌شنویم و آهنگ هم سرانجام بعد از این تمهیدات با صدای خواننده است که به پایان می‌رسد.

در فضیلت «دشنام»

اجرای دورچی احساسات خشونت‌آمیزی را بروز نمی‌دهد؛ با این حال بیانگر نفرتی‌ست که از احساس غمی سنگین برمی‌آید و عوالم درونی انسانی را ترسیم می‌کند که درگیر مشکلات عاطفی‌ست و از اندوهی عمیق رنج می‌برد. همچنین تضاد متن اجرا و فضای موسیقی رفته رفته تا پایان آهنگ باعث سنگین و سنگین‌تر شدن فضا می‌شود.

طبعاً ترانه‌ی آهنگ «همه چیزهای لعنتی» دورچی مانند سایر آهنگ‌های او به هیچ عنوان در جمع‌های خانوادگی پسند نمی‌افتد. اما باید توجه داشت که ادبیات دشنام‌آلود در زندگی روزانه نه تنها کاربرد دارد بلکه دشنام به یک روند ثابت در گفت‌وگوها بدل شده که البته در رسانه‌ها و به ویژه در تلویزیون جمهوری اسلامی هیچگونه نمودی ندارد و یکسر سانسور می‌شود. اقبال این آهنگ که در همان نخستین روزهای انتشار میلیون‌ها مخاطب یافت، سبب حساسیت مسئولان امنیتی حکومت شد و با وجود آنکه ظاهراً در متن آهنگ به مسائل سیاسی روز اشاره نمی‌شود، اما دورچی برای مدت کوتاهی بازداشت و سپس بی سر و صدا آزاد شد؛ بدون آنکه از دلیل بازداشت او خبری به بیرون درز کند. دشنام به عنوان زبان مشترک نسلی از ایرانیان در رویارویی با واقعیت‌های اجتماعی که اکنون در ترانه دورچی بیان هنری یافته یا یک امر شخصی؟ معلوم نیست.    

در هر حال استقبال از «همه چیزهای لعنتی» به حدی‌ست که می‌توان گفت این ترانه به جریان اصلی موسیقی ایران راه یافته. بی‌تردید صداقت و صراحت بیان در این اقبال بی‌تأثیر نبوده است. البته از حاشیه‌های پیرامون این آهنگ هم نباید غافل ماند. صحنه‌هایی از موزیک ویدیوی این آهنگ‌ که دورچی روی سقف یک خانه ایستاده است، دستمایه شوخی‌های بسیاری در شبکه‌ ایکس (توییر سابق) و اینستاگرام شد که آن هم در اقبال آهنگ بی‌تأثیر نبود.   

رد صراحت بیان را در نخستین ترانه‌های دورچی هم می‌توان یافت. مضمون آهنگ Riri از نخستین آثار دورچی گمگشتگی و ترک شدگی‌ست. این مضمون را در سایر آثار او از جمله در  Insincere نیز می‌توان بازیافت.