«آماده باش»: تازه‌ترین اثر وفا احمدپور و دانیال مقدم

حاکمیت به حدی آسیب‌پذیر شده که تقریباً همه چیز، از جمله رپ معترض را به عنوان تهدید درک می‌کند. پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت، نیروهای امنیتی دانیال مقدم و وفا احمدپور (وفادار)، دو خواننده‌ی رپ را در شیراز بازداشت کردند.

این دو خواننده به‌تازگی یک ترانه و ویدئو کلیپ سیاسیِ انتقادی با عنوان «آماده باش» منتشر کرده‌اند. دلیل بازداشت آن‌ها و اتهاماتشان هنوز اعلام نشده و از محل نگهداری آن‌ها هم گزارشی منتشر نشده است.

نام وفا احمدپور با آهنگ‌های «رنسانس» و «پابرهنه‌ها» بر سر زبان‌ها افتاد. این بار او که به وفادار معروف است یک‌بار دیگر با ترانه‌ی اعتراضی «آماده‌باش» (با همراهی دانیال مقدم) خبرساز شده است. در این ترانه، با زبان و بیانی صریح به مهم‌ترین مشکلات اجتماعی روز اشاره می‌شود: فساد اقتصادی، آزار و اذیت زنان توسط گشت ارشاد برای تحمیل حجاب، فقر و تن‌فروشی و فروپاشی خانواده‌ها و مسأله حکمرانی مبتنی بر استبداد و فروخواباندن هر صدای مخالفی.

در میان آهنگ‌هایی که تا به حال از وفادار منتشر شده می‌توان به «من مقصرم» و «ما پیروزیم» نیز اشاره کرد که از آن میان او به خاطر انتشار آهنگ «من مقصرم» به یک سال حبس محکوم شده بود. وفادار همچنین در ویدیویی نسبت به حکم اعدام توماج صالحی واکنش نشان داد و از او حمایت کرد.

دانیال مقدم نیز بازیگر و نویسنده و خواننده‌ی جوان ایرانی است که زمانی در بدنه فرهنگی حاکمیت فعالیت‌هایی داشت اما اکنون به جرگه معترضان پیوسته است و این هم نکته قابل تأملی‌ست که از ریزش‌ها در بدنه حکومت نشان دارد. 

از آثار دانیال مقدم می‌توان به ترانه‌ی «حوری» اشاره کرد که اوایل آذر سال گذشته با حضور سحر زکریا، بازیگر سینما و تلویزیون به مناسبت روز جهانی منع خشونت علیه زنان منتشر شد. در پی انتشار این آهنگ دانیال مقدم، سحر زکریا و صبا کمالی به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شده بودند. مقدم که در آن زمان برای اولین بار این موضوع را اطلاع‌رسانی کرده بود، به «دعوت به فساد و فحشا» متهم شده بود. او گفته است که تهدیدش کرده‌اند چنانچه به این مسیر ادامه دهد، حلق‌آویزش می‌کنند.

 دانیال مقدم نویسنده‌ی فیلم «من دیوانه نیستم» هم بوده است و به عنوان یک خواننده، آهنگ اعتراضیِ طعنه‌آمیز «ممه رو لولو برده» را اجرا کرده و همچنین در همکاری با کویتی‌پور، نوحه «رئیس» را اجرا کرد که آن هم پربازتاب بود و بر ریزش‌ها در بدنه حاکمیت و در حلقه مداحان نشان داشت.

باید توجه داشت که دانیال مقدم از همان جریانی می‌آید که موسیقی مطلوب صدا و سیما و جمهوری اسلامی را می‌سازد و این نشان می‌دهد حتی هنرمندانی که از نظر عقیدتی به جمهوری اسلامی نزدیک بوده‌اند در حال فاصله گرفتن از این حکومت‌اند.

آماده‌باش

آهنگ «آماده باش» با پیانو و پدی که فضاسازی می‌کند شروع می‌شود و سپس صدای دانیال مقدم و وفادار را می‌شنویم که کارکردی همچون افکت بالابر (Riser) دارد.

متأسفانه در مورد آهنگساز و تنظیم‌کننده‌ی این اثر اطلاعاتی موجود نیست. آهنگ از کیفیت متوسطی برخوردار است که با توجه به کمبود امکانات و زیرزمینی بودن اثر قابل درک است.

شنونده با موسیقی هیپ هاپ استانداردی طرف است که ساختار ثابتی دارد اما با تزئین و بازی با ساختار آن و گاهی اضافه کردن صدا‌های دیگری از جمله ویلون و صدای گروه همخوان این آهنگ از یکنواخت شدن نجات پیدا می‌کند. اتفاقی که با توجه به روند ساز پیانو و پد الکترونیکی‌ای که فضاسازی را به عهده دارد بسیار نزدیک به وقوع بوده است.

نقدی که به این گونه موسیقی وارد است قطعاً این است که با تکراری شدن ملودی پیانو برای گوش شنونده آهنگ هر چقدر از تاریخ انتشارش دورتر می‌شود تازگی‌اش را از دست می‌دهد؛ البته باید گفت که این لوپ شدن صدای ساز پیانو و لوپ شدن یک ملودی که آن را به جزئی ریتمیک تقلیل می‌دهد در هیپ هاپ مرسوم است به خصوص هیپ هاپ قدیمی و الدسکول (old school)؛ اما آنچه در مورد آهنگ «آماده باش» دل را می‌زند این است که لوپ پیانو محو می‌شود و با وجود تکرار چندین باره‌اش باز هم در میان صدا‌ها گم می‌شود که این از مشکلات تنظیم این آهنگ بوده است.

همچنین قسمتی که فریاد‌های بلند دانیال مقدم را می‌شنویم تقریبا راه شنیدن بقیه‌ی صدا‌های موسیقی را می‌بندد که با توجه به سبک اعتراضی ترانه نحوه‌ی اجرا بسیار جالب و تاثیر گذار است اما نحوه‌ی ترکیب شدن آن با موسیقی مطلوب نیست.

با تمام نقایص در آهنگسازی و تنظیم این اثر، اجرا‌ی دو خواننده اما چنان از دل و جان است که به واقع می‌تواند مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین رویکرد ترانه در نقد حکومت بسیار تند است؛ همین سبب شده است که بسیاری از مخاطبان این اثر را نشانه‌ی شجاعت بسیار این هنرمندان تلقی کنند و بسیار هم از این آهنگ اعتراضی استقبال کرده‌اند.

دانیال مقدم و وفا احمدپور با اینکه زیر ذره‌بین نهادهای امنیتی‌اند ترانه «آماده‌باش» را منتشر کرده‌اند و از این نظر باید گفت خطر بازداشت را به جان خریده بوده‌اند. در این آهنگ دانیال مقدم قبل از ورود ریتم هیپ‌هاپی معمول و استاندارد درامز فریاد می‌زند: «مسئولین کودن» و این همان لفطی‌ست که در آهنگ رئیس در همکاری با کویتی‌پور هم تکرار می‌شود.

سادگی و صراحت درآمیخته با شجاعت

دانیال مقدم قسمت همخوان ترانه و قسمت اصلی آهنگ را با فریاد می‌خواند و در ابتدا هم با صدای بم، اجرایی بسیار عامه‌پسند را ارائه می‌دهد و حتی در ابتدای آهنگ هم می‌توان گفت اجرای او بیش و کم به اجراهای امیر تتلو نزدیک می‌شود که شاید به دلیل نزدیکی بازه‌ی فرکانسی صدای این دو خواننده است. شاه بیت متن ترانه چنین است:

ما مردم‌های ایران
همه متحد
کنار هم می‌مونیم
این کشورُ می‌گیریم
از توی بی‌وجود
ما وطنُ می‌سازیم

پیام آهنگ هم ساده است: مردم ایران باید همچنان برای مقابله با حکومت ستمگر آماده باشند.

هر دو خواننده در قسمت هایی که به صورت انفرادی رپ می‌خوانند به اعتراض به وضعیت اجتماعی کشور می‌پردازند و به غارت شدن کشور به دست حکومت جمهوری اسلامی اشاره می‌کنند. وفادار در بخشی از ترانه به رویکرد دستگاه قضایی در برابر هنرمندان ناراضی هم اشاره می‌کند:

یاد قاضی افتادم که به‌م طعنه می‌زد
می‌گفت با این شرایط جمع کن برو
گفتم می‌مونم و می‌سازم نه نِمیرم

رپی که دانیال مقدم می‌خواند همان درون‌مایه را ارایه می‌دهد اما از تکنیک متفاوتی در اجرا استفاده می‌کند و در مجموع رپ پر جَست و خیزتری ارائه می‌دهد.

وفادار در اجرای خود بیشتر بر روی کلمات تأکید دارد و پایان‌بندی‌هایش هم محکم‌تر است.

موزیک ویدیو‌ی این آهنگ در تخت جمشید ضبط شده که در خدمت انتقال حس سوگواری و بیان این معنا قرار گرفته است که بر ویرانه‌های ایران ایستاده‌ایم.